top of page

 

Κατάθλιψη

Τι εννοούμε με τον όρο "κατάθλιψη";

Όλοι μας, λίγο- πολύ, έχουμε βιώσει περιόδους κατά τις οποίες η διάθεσή μας είναι άσχημη, “τα κέφια μας πεσμένα” και νιώθουμε μελαγχολικά ή απογοητευμένοι. Συνήθως υπάρχουν καταστάσεις που εκλύουν αυτές τις διαθέσεις ως “αντίδραση”, για παράδειγμα όταν μας συμβεί ή όταν μας ανακοινωθεί κάτι δυσάρεστο. Είναι και αυτές οι καταστάσεις κομμάτι αναπόσπαστο της ζωής μας, αλλά και τα δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνουμε ως αντίδραση σε αυτές είναι στοιχεία που περιλαμβάνονται  στο συναισθηματικό μας ρεπερτόριο, όπως ακριβώς και τα ευχάριστα συναισθήματα.

 

Πότε, όμως, μιλάμε για κατάθλιψη, με την κλινική έννοια του όρου, και όχι για περίοδο απλής απογοήτευσης ή κακοδιαθεσίας; Η διάκριση δεν είναι προφανής και το θέμα δεν πρέπει να προσεγγίζεται με όρους απολυτότητας. Αυτό σημαίνει ότι για να μπορούμε να κάνουμε λόγο για “παθολογική” κατάσταση θα πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Δηλαδή θα πρέπει η καταθλιπτική διάθεση να βιώνεται έντονα και χρονικά παρατεταμένα, να είναι παρόντα αρκετά από τα τυπικά συμπτώματα της κατάθλιψης, καθώς και να σημειώνεται σημαντική έκπτωση στη λειτουργικότητα του ατόμου στους σημαντικούς τομείς (κοινωνικό- επαγγελματικό). Επίσης, η παρουσία αυτοκτονικού ιδεασμού αποτελεί σημείο για περαιτέρω κλινική διερεύνηση.

 

Η κατάθλιψη, σαν κλινική οντότητα, εμφανίζεται στον γενικό πληθυσμό σε ποσοστά 5%-9% για τις γυναίκες και 2%- 3% για τους άνδρες. Ο επιπολασμός ζωής (πιθανότητα εμφάνισης σε όλη τη διάρκεια της ζωής) είναι διπλάσιος για τις γυναίκες από ότι για τους άνδρες με ποσοστά 10%-25% και 5%-12% για τα δύο φύλα αντίστοιχα. Η διαφορά αυτή είναι δυνατόν να οφείλεται σε ένα συνδυασμό κοινωνικών και ορμονικών παραγόντων που καθιστούν τις γυναίκες περισσότερο ευάλωτες στην εμφάνιση κατάθλιψης.
 

Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης ;

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι ποικίλα και εντάσσονται στις εξής ευρύτερες κατηγορίες:

  • Συναίσθημα (θλίψη, ανησυχία, απώλεια ικανοποίησης, ευερεθιστότητα)

  • Σκέψη (σκέψεις ενοχής/ αυτοκατηγορίας/ τιμωρίας/ αναξιότητας/ αυτοκτονικός ιδεασμός, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία συγκέντρωσης, “ψευδοάνοια”, ψευδαισθήσεις ή παραληρητικές ιδέες)

  • Σωματικά συμπτώματα (διάφοροι πόνοι ή ενοχλήσεις)

  • Συμπτώματα του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (διαταραχές της όρεξης ή του ύπνου, ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση, απώλεια ενέργειας/ κόπωση και μειωμένη σεξουαλική διάθεση)

  • Κινητοποίηση (αναποφασιστικότητα, μειωμένο ενδιαφέρον, αίσθηση ανημπόριας/ αβοηθητότητας, κοινωνική απόσυρση, μείωση δραστηριοτήτων)

Για να διαγνωστεί η κατάθλιψη, τουλάχιστον πέντε από τα παραπάνω πρέπει να είναι συγχρόνως παρόντα για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, ενώ τουλάχιστον ένα εξ αυτών πρέπει να είναι είτε η θλίψη είτε η απώλεια ευχαρίστησης ή ενδιαφέροντος. Επιπλέον, η παρουσία αυτών των συμπτωμάτων θα πρέπει να έχει επιφέρει έκπτωση στη λειτουργικότητα του ατόμου σε σημαντικούς τομείς.
 

Αιτιολογία της κατάθλιψης

Μοναδικός αιτιολογικός παράγοντας για την εμφάνιση της κατάθλιψης δεν υπάρχει. Αντίθετα, μια ποικιλία παραγόντων φαίνεται να δρα συνεργικά συμβάλλοντας στην εμφάνιση της κατάθλιψης. Σύμφωνα με το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο, οι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν από κοινού στην εμφάνιση κατάθλιψης είναι γενετικοί, νευροβιολογικοί και ψυχοκοινωνικοί. 

Θεραπευτικές Παρεμβάσεις

Οι διαθέσιμες θεραπευτικές παρεμβάσεις για την κατάθλιψη είναι η φαρμακοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία.

Η φαρμακοθεραπεία αφορά στην αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή. Τα φάρμακα αυτά στοχεύουν στην ισορροπία συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών (χημικών ουσιών του εγκεφάλου), η οποία φαίνεται να απορυθμίζεται στην περίπτωση της κατάθλιψης. Πρόκειται για συστήματα όπως αυτά της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης. Η δράση των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων καθυστερεί τις δύο πρώτες εβδομάδες της λήψης τους, όμως στην πορεία είναι πιο άμεση, οι πιθανές παρενέργειές τους είναι ήπιες και παροδικές, ενώ δεν προκαλούν εξάρτηση.

Η ψυχοθεραπεία έχει ως στόχο τον εντοπισμό και τη διερεύνηση σκέψεων ή συμπεριφορών που σχετίζονται με το καταθλιπτικό συναίσθημα, με σκοπό την επεξεργασία και την αντικατάστασή τους με άλλες πιο λειτουργικές. Επιπλέον στόχος της ψυχοθεραπείας είναι η κινητοποίηση και υποστήριξη του ατόμου για να πραγματοποιήσει τις αλλαγές που έχει ανάγκη να κάνει στη ζωή του και να αυξήσει τις θετικές εμπειρίες στην καθημερινότητά του.

Η απεύθυνση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και η λήψη της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης/ υποστήριξης είναι κομβικής σημασίας στην περίπτωση της κατάθλιψης, καθώς το άτομο έχει τη δυνατότητα να νιώσει σύντομα βελτίωση στη διάθεσή του, ενώ μειώνεται η πιθανότητα επανεμφάνισης της κατάθλιψης μελλοντικά ή η μετακύλησή της σε χρόνιες μορφές.

                                                                                            

bottom of page